Η οικονομική κρίση αλλάζει το δόγμα της εξωτερικής πολιτικής.
Ελλάδα και Τουρκία συζητούν το ενδεχόμενο αμοιβαίας μείωσης των αμυντικών δαπανών.
Η οικονομική κρίση αλλάζει το δόγμα της εξωτερικής πολιτικής. Παρά την πρόσφατη απόφαση της ευρωζώνης για δημιουργία μηχανισμού στήριξης που θα ενεργοποιηθεί μόνο σε περίπτωση απόλυτης ανάγκης, ο ελληνικός δανεισμός αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα που δεν επιτρέπει αισιοδοξία. Με φόντο το δημοσιονομικό αδιέξοδο, η κυβέρνηση προσανατολίζεται σε κινήσεις που μπορούν να φέρουν οικονομική ανακούφιση.
της ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΠΑΝΟΥ
Η επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει ο ΑΝΥΠΕΞ Δημήτρης Δρούτσας στην Άγκυρα την επόμενη εβδομάδα (7-8 Απριλίου) έχει ιδιαίτερη σημασία, ακριβώς γιατί θα αποτελέσει προετοιμασία της επικείμενης επίσκεψης του τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα, στο τέλος Μαΐου ή στις αρχές Ιουνίου, με βάση τον μέχρι στιγμής προγραμματισμό.
Αναζητώντας το χαμένο “μέρισμα ειρήνης”
Ήδη, ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου συζήτησε με τον τούρκο υπουργό Επικρατείας Εγκεμέν Μπαγίς, κατά την πρόσφατη άτυπη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες, το ενδεχόμενο αμοιβαίας μείωσης των αμυντικών δαπανών. Αν και η ελληνική πλευρά προσπάθησε να υποβαθμίσει αυτή τη συνάντηση, ο τούρκος υπουργός σε δημόσιες δηλώσεις του επιτέθηκε εναντίον των ευρωπαϊκών χωρών που πιέζουν την Ελλάδα για μείωση του χρέους και την ίδια ώρα προωθούν οπλικά συστήματα. “Ο γείτονας έχει ανάγκη το αλάτι του γείτονα”, ήταν η τουρκική παροιμία που χρησιμοποίησε, για να δείξει ότι η κυβέρνηση Ερντογάν θεωρεί ότι τώρα είναι η ώρα για αναθεώρηση των εξοπλιστικών αναγκών.
Αν και ακούγεται πολύ ευχάριστο -τόσο που δεν μοιάζει πιστευτό-, είναι αλήθεια ότι η τουρκική διπλωματία επεξεργάζεται εδώ και καιρό ένα σχέδιο μείωσης της έντασης στο Αιγαίο, με τη διαμόρφωση ενός “κώδικα εναέριας συμπεριφοράς”. Αυτή η -αμφιλεγόμενων προθέσεων- πρόταση είναι πιθανό να επανέλθει από την τουρκική πλευρά, παρόλο που η προηγούμενη κυβέρνηση την είχε απορρίψει, καθώς ο συγκεκριμένος κώδικας προβλέπει επί της ουσίας την ουδετεροποίηση του Αιγαίου.
Άλλη σκέψη την οποία έχουν μεταφέρει, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, τούρκοι διπλωμάτες σε έλληνες συναδέλφους τους είναι το “πάγωμα” των πτήσεων στο Αιγαίο προκειμένου να εξοικονομηθούν χρήματα. “Τα προβλήματά μας δεν πρόκειται να λυθούν ποτέ. Τουλάχιστον να βρούμε ένα modus operandi ώστε να περιορίσουμε τη σπατάλη”, είναι ένα μήνυμα που μεταφέρθηκε, ανεπισήμως, στην ελληνική πλευρά, σύμφωνα με έγκυρες διπλωματικές πηγές.
Ο φόβος της περιορισμένης κυριαρχίας
Η Αθήνα θα δυσκολευτεί πολύ να συμφωνήσει σε μια τέτοια διευθέτηση, καθώς θα πρέπει να συμβιβαστεί με την ιδέα της παραίτησης από την άσκηση κυριαρχικού δικαιώματος, όπως είναι, για παράδειγμα, οι πτήσεις στον εθνικό εναέριο χώρο. Ωστόσο, ο πειρασμός είναι μεγάλος, ειδικά στη συγκεκριμένη συγκυρία. Σημειώνεται ότι μία ώρα πτήσης αεροσκάφους κοστίζει από 8.000 έως 11.100 ευρώ, ανάλογα με τον τύπο του μαχητικού, και ότι οι έξοδοι ελληνικών μαχητικών αεροσκαφών για αναγνωρίσεις ή αναχαιτίσεις τουρκικών μαχητικών ξεπερνούν κατά πολύ τις χίλιες ετησίως. Σημειώνεται επίσης η πάγια αμερικανική θέση, κατά την οποία δεν πρέπει να γίνονται αναχαιτίσεις εντός του ελληνικού FIR, και η διαρκής αμερικανική ενθάρρυνση για ελληνοτουρκικό διάλογο που θα καταλήξει σε μια νέα προσέγγιση των ζητημάτων του Αιγαίου.
Σύμφωνα με προσεκτικούς υπολογισμούς, έλλειμμα κάτω από το 10% του ΑΕΠ και δημόσιο χρέος κάτω από το 110% του ΑΕΠ θα είχε η Ελλάδα εάν οι αμυντικές της δαπάνες (ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος) κινούνταν στα ίδια επίπεδα με αυτά της Πορτογαλίας. Το μεν έλλειμμα θα ήταν κατά 2 με 3 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα απ’ ό,τι είναι σήμερα. Όσο για το δημόσιο χρέος, αν αυτό το σενάριο ίσχυε επί μία δεκαετία, θα ήταν σήμερα 25 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο.
Το διαπραγματευτικό κεκτημένο Παπανδρέου - Τζεμ
Η διπλωματία Παπανδρέου προωθεί τη σύνταξη συνυποσχετικού για την παραπομπή της διαφοράς σχετικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Ωστόσο, για να γίνει αυτό, θα πρέπει να καθοριστεί το εύρος των εθνικών χωρικών υδάτων. Λίγο πριν από τις εκλογές του 2004, σύμφωνα με εξακριβωμένες πληροφορίες, η τότε ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών (Γιώργος Παπανδρέου) είχε φτάσει ένα βήμα πριν από τη συμφωνία με την Άγκυρα για κλιμακωτά χωρικά ύδατα, από έξι έως εννιά ναυτικά μίλια, ανάλογα με την ιδιαιτερότητα των περιοχών του Αιγαίο, ώστε να καθοριστεί σχετικά και ο εναέριος χώρος και να μην υπάρχει ασυμβατότητα στο εύρος του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων, όπως συμβαίνει σήμερα. Η συμφωνία αυτή ποτέ δεν ανακοινώθηκε γιατί ποτέ δεν ολοκληρώθηκε, καθώς η τουρκική πλευρά την τελευταία στιγμή ήγειρε θέματα κυριαρχίας (γκρίζες ζώνες).
Παρόλα αυτά, υπάρχει ένα διαπραγματευτικό κεκτημένο που, κατά κάποιες εκτιμήσεις, μπορεί να αξιοποιηθεί. Και βεβαίως υπάρχει η βούληση της κυβέρνησης να κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να εξασφαλιστεί “μέρισμα ειρήνης”.
Τα όρια της “στρατηγικής ψυχραιμίας”
Η συμπεριφορά της τουρκικής αεροπορίας και του τουρκικού ναυτικού δεν επιτρέπει μεγάλες προσδοκίες. Από τις αρχές του έτους μέχρι τώρα δώδεκα τουρκικά πολεμικά πλοία έχουν κάνει αβλαβείς διελεύσεις σε ολόκληρο το Αιγαίο, μέχρι το Σούνιο, προκειμένου να υπενθυμίσουν τα τουρκικά “ζωτικά συμφέροντα” στο αρχιπέλαγος. Παρά τη “στρατηγική ψυχραιμία” του Πενταγώνου, σύμφωνα με την έκφραση που χρησιμοποιεί ο Ευ. Βενιζέλος, τα όρια ανοχής της ελληνικής διπλωματίας δοκιμάζονται σκληρά. Γιατί είναι μία νέα προκλητική τακτική που λειτουργεί σωρευτικά με τη μεθοδολογία των υπερπτήσεων πάνω από κατοικημένα νησιά τα οποία δεν κατονομάζονται ονομαστικικά στις διεθνείς συνθήκες, όπως είναι το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι, και με αυτό το έωλο επιχείρημα η Τουρκία αμφισβητεί την κυριαρχία τους.
Η αναβάθμιση του ελληνοτουρκικού διαλόγου σε πολιτικό επίπεδο θα εξελιχθεί με φόντο τις επικείμενες εκλογές στα κατεχόμενα στις 18 Απριλίου. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα στον υπερεθνικιστή Έρογλου, και αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η Άγκυρα διαμηνύει με κάθε ευκαιρία ότι αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για λύση του Κυπριακού. Στις 12 Απριλίου ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου θα επισκεφθεί την Κύπρο και θα έχει σημαντικές συνομιλίες με την πολιτική ηγεσία και τα κόμματα της κυπριακής δημοκρατίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται το ενδεχόμενο να μιλήσει με τουρκοκύπριους και τούρκους δημοσιογράφους, κατά το μοντέλο που πρόσφατα εφάρμοσε ο τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μιλώντας σε ελληνοκύπριους δημοσιογράφους και το οποίο διαφήμισε ως κίνηση υπέρβασης.
Το άγχος μιας κάποιας λύσης…
Η κυβέρνηση έχει κάθε λόγο να επιδιώκει θετικές εξελίξεις στα εθνικά θέματα, καθώς το κλείσιμο οποιουδήποτε μετώπου θα διευκόλυνε την επικοινωνία με εταίρους και συμμάχους που εμφανίζονται κουρασμένοι από την βαρυφορτωμένη ελληνική ατζέντα, ειδικά μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης.
Με αυτά τα δεδομένα, θα πρέπει να αναμένεται σύντομα η εκδήλωση νέας πρωτοβουλίας για την επίλυση του προβλήματος της ονομασίας της ΠΓΔΜ. Ο ειδικός μεσολαβητής του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς θα εμφανιστεί ως πρωταγωνιστής της προσπάθειας, αλλά τα νήματα κινούνται από την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες. Δυναμικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει ο επίτροπος για τη διεύρυνση Στέφαν Φούλε, ενώ, κατά συγκλίνουσες πληροφορίες, στο τραπέζι βρίσκεται το όνομα “Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας” για ευρεία διεθνή χρήση, αλλά χωρίς κατάργηση του συνταγματικού ονόματος “Δημοκρατία της Μακεδονίας” για χρήση στο εσωτερικό των Σκοπίων και όπου αλλού τα καταφέρει η ηγεσία της γειτονικής χώρας…
Πτήσεις αεροσκαφών και έλλειμμα
* Από 8.000 έως 11.000 ευρώ κοστίζει η μία ώρα πτήσης αεροσκάφους ανάλογα με τον τύπο του μαχητικού
* Οι έξοδοι ελληνικών μαχητικών αεροσκαφών για αναγνωρίσεις ή αναχαιτίσεις τουρκικών μαχητικών ξεπερνούν κατά πολύ τις χίλιες ετησίως
* Έλλειμμα κάτω από το 10% του ΑΕΠ και δημόσιο χρέος κάτω από το 110% του ΑΕΠ θα είχε η Ελλάδα εάν οι αμυντικές της δαπάνες (ως ποσοστό του ΑΕΠ) κινούνταν στα ίδια επίπεδα με αυτά της Πορτογαλίας
Τι επεξεργάζονται οι Τούρκοι
* Σχέδιο μείωσης της έντασης στο Αιγαίο, με τη διαμόρφωση ενός “κώδικα εναέριας συμπεριφοράς”
* “Πάγωμα” των πτήσεων στο Αιγαίο προκειμένου να εξοικονομηθούν χρήματα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου