Την περασμένη εβδομάδα περίπου 50 ανώτατοι στρατιωτικοί συνελήφθησαν με την κατηγορία του σχεδιασμού πραξικοπήματος για την ανατροπή της ισλαμικής κυβέρνησης.
Ο πρώην διοικητής του Α’ Σώματος Στρατιάς, Τσετίν Ντογάν, ο πρώην αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας, Ιμπραχίμ Φουρτούνα, ο πρώην αρχηγός του ναυτικού, Οζντέν Ορντέκ, και ο πρώην διοικητής της στρατιάς του Έβρου, Εργκίν Σαϊγκούν, ήταν τέσσερα από τα σημαντικότερα ονόματα που οδηγήθηκαν στον ανακριτή για το σχέδιο «Βαριοπούλα», που δημοσιεύτηκε από την εφημερίδα «Ταράφ» πριν από ένα μήνα και προέβλεπε την πρόκληση έντασης με την Ελλάδα, προκειμένου να καταδειχτεί η αδυναμία της κυβέρνησης Ερντογάν να αντιμετωπίσει ένα εθνικό θέμα. Ο στρατός βέβαια αρνήθηκε τότε ότι επρόκειτο για σχέδιο πραξικοπήματος, κάνοντας λόγο για «σενάριο άσκησης», αλλά οι εισαγγελείς μάλλον δεν τον πίστεψαν κι αποφάσισαν έρευνα.
Μετά τις απρόσμενες μαζικές συλλήψεις, την ώρα, μάλιστα, που η Τουρκία προσπαθούσε να κατανοήσει τα βαθιά αίτια της κρίσης μεταξύ κυβέρνησης και δικαστών, ο αρχηγός των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, στρατηγός Ιλκέρ Μπασμπούγ, συναντήθηκε με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Τζεμίλ Τσιτσέκ, και στη συνέχεια συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη στο Γενικό Επιτελείο με 15 στρατηγούς, προκειμένου να εκτιμήσουν την κατάσταση, που, όπως φάνηκε, ξέφυγε από τον έλεγχο του στρατού. Στην επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε λίγο αργότερα υπογραμμίστηκε απλώς ότι οι στρατηγοί εκτίμησαν τη «σοβαρή» κατάσταση.
Η φημολογία, όμως, φούντωσε. ΜΜΕ και πολιτικοί αναλυτές διέδωσαν ότι στην έκτακτη σύσκεψη συζητήθηκε το ενδεχόμενο ομαδικής παραίτησης του τουρκικού Γενικού Επιτελείου. Ο Γκάρεθ Τζένκινς, ειδικός επί στρατιωτικών θεμάτων, έγραφε στη βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν» ότι οι συλλήψεις θα πυροδοτήσουν τεράστια κρίση. «Οι εισαγγελείς έχουν τέσσερις ημέρες να κάνουν τις προσαγωγές- συλλήψεις και αν το κάνουν αυτό ο στρατός δεν πρόκειται να κάτσει με σταυρωμένα χέρια. Είναι μια μάχη εξουσίας μεταξύ δύο αυταρχικών δυνάμεων. Η ατζέντα που κρύβεται πραγματικά πίσω από την Εργκενεκόν είναι να μειωθεί η εξουσία του στρατού στην Τουρκία».
Οι Τούρκοι πολιτικοί αναλυτές απ’ όλους δε τους χώρους εκτιμούν, παράλληλα, ότι ο στρατηγός Μπασμπούγ και οι άλλοι στρατηγοί δεν θα παραιτηθούν τελικά από το πόστο τους, αν και οι περισσότεροι ερμήνευσαν τις τελευταίες συλλήψεις ως ένα κυνήγι μαγισσών από το κυβερνών κόμμα (ΑΚΡ), προκειμένου να πολιτικοποιηθεί η Δικαιοσύνη και να υποσκαπτούν οι κεμαλικές αρχές, από τις οποίες διέπεται έντονα.
Οι Τούρκοι παρατηρητές που θεωρούν απίθανη μία παραίτηση Μπασμπούγ βασίζουν το συλλογισμό τους σε δύο παραμέτρους. Πρώτον, μία τέτοια παραίτηση θα δημιουργούσε ακόμη μεγαλύτερο «σεισμό» στη χώρα και οι στρατηγοί δεν θα ήθελαν να φέρουν τη χώρα ενώπιον μίας τέτοιας πολιτικής κρίσης. Επομένως, δεν υπάρχει περίπτωση να παραιτηθούν. Δεύτερον, αυτές οι παραιτήσεις θα έδιναν λάθος εντύπωση μέσα στις τάξεις του στρατού και μάλιστα στους νεότερους στρατιωτικούς για τους αρχηγούς τους, οι οποίοι θα εκλαμβάνονταν ως ανίκανοι να διαχειριστούν μία κρίση.
Και τα δύο επιχειρήματα έχουν ισχυρό έρεισμα στην τουρκική νοοτροπία. Ωστόσο, μία πιο διεισδυτική ματιά στην κατάσταση στην οποία έχει βρεθεί ο στρατηγός Μπασμπούγ από τότε που άρχισε να υπηρετεί τη θητεία του, θα αντιληφθεί ότι ο σημερινός αρχηγός των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων ανέλαβε την «καρέκλα» μετά από δύο αμφιλεγόμενα ονόματα που κάθισαν σε αυτή, του Χιλμί Οζκιόκ και του Γιασάρ Μπουγιούκανιτ. Ο πρώτος είχε κατηγορηθεί από τους κοσμικούς κύκλους για τις στενές του σχέσεις με την ισλαμική κυβέρνηση του ΑΚΡ. Ο τελευταίος επίσης είχε κατηγορηθεί από τους συντηρητικούς για την ανάμειξή του στην πολιτική, ειδικά στις προεδρικές εκλογές του 2007, και για τις «μία έτσι, μία γιουβέτσι» σχέσεις του με την κυβέρνηση.
Πιο ισορροπημένη στρατηγική
Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ Μπασμπούγ, ως νέος αρχηγός των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, προσπάθησε να ακολουθήσει μία πιο ισορροπημένη στρατηγική: Όχι πολύ στενές, αλλά ούτε και αποστασιοποιημένες σχέσεις με την κυβέρνηση. Στους έξι μήνες που βρίσκεται στο πόστο αυτό ο Μπασμπούγ, προτεραιότητά του είναι να μην γίνει ένας δεύτερος Γιασάρ Μπουγιούκανιτ, ο οποίος τελικά έγινε στο τέλος ο αρεστός της «άλλης» πλευράς. Ο Ιλκέρ Μπασμπούγ, λοιπόν, αναμένεται να αυξήσει το επίπεδο της αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση και να χρησιμοποιήσει το χαρτί της παραίτησης είτε ως πολιτική μπλόφα, είτε ως πραγματική επιλογή για να φέρει σε δύσκολη θέση τον Ερντογάν σε ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές. Στην τελευταία πάντως περίπτωση, το κόστος για όλους θα είναι πολύ μεγάλο, καθώς η Τουρκία είναι πιθανό να ζήσει για πρώτη φορά στην ιστορία της ένα διαφορετικό «πραξικόπημα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου